کروماتوگرافی گازی یا Gas Chromatography یکی از روش های دقیق آنالیز و شناسایی ترکیبات فرار در آزمایشگاه می باشد. کروماتوگرافی گازی با استفاده از دستگاه جی سی GC و با حضورد ماده در فاز گاز انجام می پذیرد. دستگاه گاز گروماتوگراف Gas Chromatograph دارای دو فاز ساکن و متحرک می باشد که فاز ساکن به صورت یک لایه بر روی دیواره ستون GC پوشیده شده است و فاز متحرک پس از تزریق و عبور از یک آون تبخیر شده و از روی آن عبور می کند. آنالیز ماده در دستگاه جی سی بر پایه جذب، میزان تمایل و زمان جداسازی اجزای فاز متحرک به فاز ساکن می باشد. از کاربرد های دستگاه جی سی GC، جداسازی و شناسایی ترکیبات مختلف در مواد غذایی و داروئی می باشد. از جمله استفاده های دستگاه GC، آنالیز اسید های چربی مانند امگا 3 و امگا 6 در روغن ماهی و سایر خوراکی های روغنی و کنترل کیفیت آن می باشد.
اسید چرب امگا 3 و امگا 6 در مواد غذائی
اسید های چرب متیل استر FAMEs از ترکیبات روغنی می باشند که به شکل ترکیبات مختلف وجود دارند. از جمله اسید های چرب، امگا 3 و امگا 6 می باشند که از چربی های غیر اشباع می باشند. از آنجا که امگا 3 و امگا 6 از مواد مغذی مورد نیاز برای بدن می باشند و بدن قادر به تولید آنها نمی باشد، بنابراین این ترکیبات باید از طریق مواد خوراکی برای بدن تامین شوند. از جمله منابع غنی از امگا 3 و امگا 6، روغن های ماهی، چربی های حیوانی، گوشت و آجیل و مغز ها می باشند. از فواید استفاده از اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 در بدن انسان پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، کمک به جذب بهتر سایر ویتامین ها، حفظ ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلا به دیابت و سکته می باشد.
اسید چرب امگا 3 و امگا 6 به شکل ترکیبات مختلف وجود دارند، برای مثال از ترکیبات امگا 3، دوکوزاهگزانوئیک اسید یا اختصارا DHA و ایکوساپنتائنوئیک اسید EPA، آلفا لینولئیک اسید ALA و دوکوزاهگزائوئیک DPA می باشند که در ماهی هایی مانند سالمون و مکمل های روغن ماهی وجود دارد. از ترکیبات امگا 6 نیز می توان به اسید لینولئیک LA و اسید آراشیدونیک ARA اشاره کرد. دستگاه جی سی GC از تجهیزاتی است که قادر به اندازه گیری دقیق طیف وسیعی از اسید های چرب در مواد غذائی مختلف در آزمایشگاه می باشد.
ازآنجا که بدن انسان روزانه نیازمند به دریافت مقدار مشخصی از ویتامین های امگا 3 و امگا 6 به روش های مختلف می باشد، بنابراین اطلاع دقیق از محتوای آن در ماده غذائی و یا مکمل داروئی مسئله مهمی می باشد. شرکت های تولید کننده مکمل های داروئی و تامین کننده مواد غذائی معمولا از برچسب خاصی برای اطلاع مصرف کنندگان از محتوای مواد مغذی درون آن استفاده می کنند. مقدار گزارش شده برای محتوای امگا 3 و امگا 6 در مواد غذائی مختلف معمولا با اندازه گیری های دقیق در آزمایشگاه و با استفاده از تجهیزات کاربردی مانند دستگاه کروماتوگراف گازی انجام می پذیرد. دستگاه GC برای تشخیص گروه های مختلف مواد از دتکتورهای تشخیصی مختلفی استفاده می کند، به عنوان مثال برای آنالیز اسید های چرب از دتکتور یونیزاسیون شعله ای یا FID استفاده می شود.
بررسی اسید چرب امگا 3 و 6 در مواد غذائی با Gas Chromatography
آنالیز امگا 3 و امگا 6 با دستگاه GC
همانطور که در بالا اشاره شد، کروماتوگراف گازی GC دستگاهی است که برای آنالیز اسید های چرب مختلف در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد. در تحقیقی جهت بررسی میزان اسید چرب متیل استر FAME، چند نمونه غدائی از برندهای مختلف انتخاب و تحت آزمایش با دستگاه کروماتوگراف گازی GC قرار گرفت. برای انجام آزمایش فوق از گاز حامل هلیم و دتکتور FID بر روی دستگاه جی سی GC استفاده شد. آزمایش بر روی چند نمونه روغن ماهی و چند نمونه روغن حیوانی صورت گرفت. در کل تعداد 37 گونه مختلف از اسید های چرب در نمونه ها توسط دتکتور FID دستگاه جی سی GC تشخیص داده شد و مقدار دقیق آن بدست آمد. سپس مقادیر بدست آمده از آنالیز با دستگاه GC با مقدار گزارش شده بر روی برچسب کالا مقایسه گردید و صحت ادعای آن تحت بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج حاصل از آنالیز با دستگاه کروماتوراف گازی به طور دقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشانگر این امر بود که مقدار اسید چرب LA و ARA از گروه امگا 6 در منابع روغن حیوانی بیشتر و مقدار اسید های چرب ALA ،EPA ،DPA و DHA از گروه امگا 3 در روغن های ماهی بیشتر می باشد. قابل ذکر است که با استفاده از دستگاه GC و دتکتور FID امکان آنالیز دقیق ترکیبات اسید چرب در شکل های سیس و ترانس نیز وجود دارد.
کاربرد های دیگر دستگاه GC
- تشخیص اسید چرب در بیودیزل با کروماتوگراف گازی
- آنالیز الکل خون با دستگاه جی سی در آزمایشگاه
- تشخیص ناخالصی های موجود در سوخت هیدروژن با دستگاه GC
- اندازه گیری اسیدهای چرب در پلی سربات 80 با جی سی
- آنالیز اسید چرب فسفولیپید در خاک با گاز کروماتوگراف
شرکت ری نور آزما نماینده فروش تجهیزات آزمایشگاهی از جمله دستگاه های کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا HPLC آمادگی خود را جهت ارائه هرگونه خدمات مشاوره ای در زمینه خرید و سرویس دستگاه های مختلف آزمایشگاهی اعلام می دارد.
