تکنیک های اسپکتروسکوپی متعددی برای بررسی و نظارت بر میزان فلزات سنگین در بدن انسان، سوخت های فسیلی و محیط زیست وجود دارد که عبارتند از طیف سنجی جذب اتمی (AAS)، طیف سنجی پلاسمای جفت شده القائی (ICP)، طیف سنجی پلاسمای جفت شده القائی – اسپکترومتر جرمی (ICP-MS)، طیف سنجی فلورسانس اشعه ایکس (XRF) و … . دستگاه طیف سنج اتمیک ابزوربشن از تجهیزات آنالیتیکال آزمایشگاهی است که آنالیز طیف وسیعی از عناصر و تعیین غلظت آنها را در محدوده گسترده ای از غلظت ها، از ترکیبات اصلی تا اجزاء تشکیل دهنده در سطوح کم مقدار (در حد ppm و ppb) را با سرعت، دقت و حساسیت بالا انجام می دهد. دستگاه Atomic Absorption در حوزه های مختلف صنعت از جمله صنایع غذایی، داروسازی، محیط زیست، آب و فاضلاب، معدن و پزشکی و سلامت مورد استفاده قرار می گیرد.
عنصر سمی آرسنیک As در برنج
آرسنیک یکی از سمی ترین عناصر موجود در جهان است که در پوسته زمین وجود دارد. همچنین تولید آن در نتیجه فعالیت های انسانی و به طور طبیعی در محیط زیست، از جمله فرسایش سنگ های حاوی آرسنیک، انفجار آتشفشان ها و در گذشته، استفاده از آفت کش هایی حاوی آرسنیک اتفاق می افتد. آرسنیک به دو صورت آلی و غیر آلی وجود دارد، که شکل غیر آلی آن خطرناکترین نوع آن است و اثرات نامطلوب بهداشتی و سلامتی به همراه دارد. از آنجایی که آرسنیک در آب، خاک و هوا وجود دارد، برخی از محصولات غذایی در حین رشد آن را جذب می کنند و نمی توان آن را به طور کامل از غذا حذف کرد.
برنج یکی از اجزای اصلی رژیم غذایی جهانی است و به دلیل تمایل زیاد به جذب آرسنیک از منابع عمده آرسنیک غیر آلی می باشد که سمی ترین نوع آن است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض میزان بالایی از آرسنیک As، خطر ابتلا به سرطان پوست، مثانه، ریه، بیماری های قلبی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. به همین دلیل وجود چند محصول برنج حاوی سطوح بالایی از آرسنیک در بازار، باعث نگرانی های جدی است. سازمان جهانی غذا و دارو FDA میزان مجاز آرسنیک موجود در برنج را کمتر از 100 ppb تعیین کرده است.
اندازه گیری آرسنیک در برنج با دستگاه جذب اتمی
اندازه گیری آرسنیک در برنج سفید با دستگاه اتمیک ابزوربشن
در این تحقیق اندازه گیری آرسنیک در برنج سفید با استفاده از طیف سنجی جذب اتمی هیدرید (HG-AAS) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این واقعیت که در دمای محیط، عناصری مانند آرسنیک و سلنیم با هیدروژن فعال تولید شده واکنش می دهند تا ترکیبات گازی هیدروژن تولید کنند، روش تولید هیدرید به عنوان تکنیکی برای اندازه گیری عناصری مانند As و Se با حساسیت بالا شناخته شده است. روش معمول مورد استفاده برای اسپکتروسکوپی جذب اتمی شامل ارسال گاز هیدروژن ترکیبی AsH3، تولید شده در ژنراتور بخار هیدرید به یک سلول جذب کوارتز و اتمیزه کردن عناصر توسط تجزیه حرارتی است. سپس برای گرم کردن سلول جذبی از شعله یا گرمایش الکتریکی (کوره) استفاده می شود. گرمایش الکتریکی نیاز به تدارک گاز لازم برای روش شعله (استیلن و هوا) را نداشته و حساسیت حدود 1.5 برابر بیشتر نسبت به روش شعله برای اندازه گیری آرسنیک ارائه می دهد.
پس از مراحل آماده سازی نمونه، آنالیز در طول موج 193.7 nm، با پهنای شکاف 0.7 nm، تصحیح زمینه دوتریم و سیستم گرمایش الکتریکی انجام شد. با توجه به منحنی کالیبراسیون بدست آمده، حد پایین شناسایی، مقدار 1% جذب (0.0043 Abs) در غلظت 0.05 ppb برای آرسنیک بدست آمد و مقدار آرسنیک در برنج سفید 0.101 ppm حاصل شد که تقریبا برابر با میزان مجاز اعلام شده از سوی سازمان جهانی غذا و دارو است.
دیگر کاربرد های دستگاه طیف سنج جذب اتمی
- آنالیز عناصر فلزی خون با دستگاه Atomic Absorption
- تعیین میزان عناصر فلزات سنگین در آب آشامیدنی با دستگاه جذب اتمی
- آنالیز مواد معدنی آبمیوه با استفاده از دستگاه طیف سنج اتمیک ابزوربشن
- بررسی فلزات موجود در ادویه جات با دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی (AAS)
- تجزیه و تحلیل عناصر فلزی نفت کوره با دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی
- اندازه گیری فلزات سنگین در ماهی و غذاهای دریایی با طیف سنجی جذب اتمی
شرکت ری نور آزما نماینده فروش انواع تجهیزات آزمایشگاهی در ایران، با کادری مجرب آمادگی خود را جهت هرگونه خدمات مشاوره و فروش در زمینه دستگاه های آنالیتیکال و عمومی آزمایشگاهی از جمله انواع طیف سنج های جذب اتمی اعلام می دارد.
